اگر بعد از مدتی متوجه تغییر در رنگ و میزان درخشندگی ظاهری زیورآلات محبوبتان شوید چه می کنید؟
ممکن است در ابتدا به کیفیت طلا یا نقره به کار رفته در ساخت آن شک کنید. ممکن است خودتان را در نحوه نگهداری از آن مقصر بدانید، یا شاید فکر کنید عمر استفاده از آن قطعه ارزشمند به پایان رسیده است.
اما احتمال زیادی وجود دارد که زیورآلات شما فقط کثیف شده باشند و به سادگی، با یکی از روش‌های ساده تمیز کردن طلا و جواهر در خانه، دوباره درخشندگی و زیبایی قبل را بدست آورند.
تماس مستقیم با پوست بدن، تماس با انواع مواد و کرم‌های آرایشی و بهداشتی، برخورد با مواد مختلف یا حتی قرار گرفتن در معرض آب و هوای ناخالص، همگی از عوامل ایجاد آلودگی و تشکیل جرم بر روی جواهرات هستند.
برای مرتفع کردن تأثیر این اتفاقات طبیعی بر روی زیورآلات، راه حل‌هایی ساده و کاربردی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
تفاوت تمیز کردن طلای زرد و سایر جواهرات
در ابتدا به ویژگی‌های قطعه طلای مورد نظرتان توجه کنید. تمیز کردن طلای زرد با توجه به یک‌دست بودن فلز به کار رفته در آن، ساده‌تر و کم‌ریسک‌تر از تمیز کردن طلای سفید یا قطعه‌های آبکاری‌شده است. همچنین روشی که برای تمیز کردن یک قطعه طلای ساده مناسب است، ممکن است برای جواهری با سنگ‌های زینتی مناسب نباشد. در صورتی که از کیفیت اتصال سنگ‌های زینتی بر روی جواهر خود مطمئن هستید، می‌توانید از روش‌های زیر برای برطرف کردن کثیفی، تمیز کردن و برق انداختن آن استفاده کنید.
1- تمیز کردن طلا و نقره با مایع ظرفشویی و آب
ساده‌ترین و راحت‌ترین روش برای تمیز و براق کردن طلا، استفاده از محلول آب با مایع ظرفشویی است. برای استفاده از این روش، ابتدا چند قطره مایع ظرفشویی و آب ولرم را در کاسه‌ای مخلوط کنید و سپس طلای مورد نظر را درون آن قرار دهید. آب گرم و کف ایجاد شده در این محلول، راه خود را به درون شیارها و شکاف‌های طلا باز می‌کند و باعث نرم شدن جرم‍ها در نقاط غیرقابل دسترس خواهد شد. بعد از گذشت چند دقیقه، تمام نقاط طلای غوطه‌ور در این محلول را با دست بمالید تا کاملاً تمیز و براق شود. بعد از اطمینان از رسیدن محلول به همه‌ی قسمت‌های طلا، آن را آبکشی کرده و کاملاً خشک کنید.
2- تمیز کردن جواهرات با آب گازدار و مایع ظرفشویی
یکی از بهترین روش‌ها برای برق انداختن طلا، استفاده از آب، نوشابه‌ی گازدار (آب گازدار) و مایع ظرفشویی است. از ترکیب این سه ماده، محلولی ساخته می‌شود که برای از بین بردن لکه‌ها و جرم روی طلا بسیار مؤثر است. برای انجام این روش، مراحل زیر را دنبال کنید:
مرحله‌ی اول: شست و شوی طلا و جواهر
درون یک کاسه آب، مقداری نوشابه‌ی گازدار به همراه مقدار کمی مایع ظرفشویی بریزید. سپس قطعه‌ی طلا یا جواهر مورد نظرتان را درون آن قرار دهید تا به مدت چند دقیقه خیس بخورد.
مرحله‌ی دوم: استفاده از یک مسواک یا برس نرم
پس از گذشت چند دقیقه و بعد از این که طلا به اندازه‌ی کافی درون محلول مورد نظر خیس خورد، به وسیله‌ی یک فرچه یا مسواک آن را برس بکشید. برای این کار حتماً از یک مسواک قدیمی و نرم استفاده کنید. توجه کنید که این کار را با دقت و ظرافت هرچه تمام‌تر انجام دهید. تمام سطوح و شیارهای طلا باید با احتیاط و فشار کم برس شوند. استفاده از برس باعث می‌شود سطح طلا تا اندازه‌ی زیادی درخشان شود.
مرحله‌ی سوم: پاک کردن طلا و جواهر
بعد از اینکه تمام سطوح طلا را با مسواک تمیز کردید، آن را درون یک ظرف آب گرم قرار دهید تا مطمئن شوید که مواد شوینده از روی سطوح آن پاک شده است. برای اطمینان بیشتر در آخر آن را آبکشی کنید.
مرحله‌ی چهارم: خشک کردن جواهر
باید توجه کنید که استفاده از طلا در حالی که هنوز رطوبت دارد، می‌تواند باعث آسیب رساندن به آن یا پوست شما شود. برای خشک کردن طلا از یک دستمال یا حوله‌ی نرم استفاده کنید. پارچه یا دستمال زبر مانند حوله‌ی کاغذی، می‌تواند باعث ایجاد خط و خش بر روی طلا شود. در صورتی که برای استفاده از جواهرتان عجله ندارید، بهترین روش برای خشک کردن آن، قرار دادن قطعه‌ی مورد نظر بر روی یک پارچه در هوای آزاد است. اما اگر برای استفاده از آن عجله دارید، استفاده از سشوار با دمای ملایم راه حل خوبی برای این کار است.
3- تمیز کردن طلا و نقره با مسواک و خمیردندان
خمیردندان یک پاک‌کننده‌ی جذاب برای از بین بردن جرم و کثیفی از روی سطوح طلا و جواهر است. بافت دانه‌دار خمیردندان می‌تواند برای از بین بردن خراشیدگی‌های ظریف روی سطوح طلا بسیار مؤثر باشد.
برای انجام این روش، مقداری خمیردندان را بر روی یک مسواک تمیز و نرم بریزید و تمام سطوح طلا را با آن تمیز کنید. توجه کنید که این کار را با دقت و ظرافت انجام دهید. بعد از اطمینان از تماس مسواک با تمام سطوح طلا، آن را به خوبی شسته و آبکشی کنید. در آخر مانند روش های قبلی قطعه مورد نظر را کاملاً خشک کرده و سپس استفاده کنید.
4- براق کردن طلا و جواهر با آبلیمو و مایع ظرفشویی
آبلیمو با توجه به خاصیت اسیدی ملایم خود، ماده‌ای مؤثر برای تمیز کردن سطوح مختلف محسوب می‌شود. برای اثرگذاری بیشتر در این روش، مقداری آبلیمو را با چند قطره مایع ظرفشویی مخلوط کرده و طلای خود را درون محلول ایجاد شده قرار دهید. با مشاهده‌ی تغییرات و براق شدن طلا، آن را از ظرف خارج کرده، آبکشی و خشک کنید.
5- شستن طلا با سرکه
برای تمیز کردن طلا با سرکه، کافی است یک ظرف را با مقداری سرکه پر کنید و طلاهای خود را درون آن قرار دهید و به مدت 15 دقیقه منتظر بمانید. سپس به کمک یک مسواک نرم تمام سطوح و شیارها را برس بکشید تا کثیفی‌ها از طلا جدا شوند. در آخر طلاها را با آب ولرم و صابون بشویید و با یک دستمال نرم خشک کنید.
6- تمیز کردن طلا و نقره با جوش شیرین
این روش برای برق انداختن و جلا دادن به طلا و نقره بسیار مؤثر است و در بازگرداندن درخشندگی به زیورآلات محبوبتان به خوبی عمل می‌کند.
ابتدا یک فویل آلومینیومی را در یک کاسه به حالت گود قرار دهید. سپس یک قاشق چای‌خوری نمک، یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین و چند قطره مایع ظرفشویی را به همراه آب جوش مخلوط کرده و درون ظرف بریزید. ترکیب این مواد با همراهی آلومینیوم سبب واکنش شیمیایی شده و باعث برق انداختن طلا و نقره می‌شود. قطعه مورد نظر را درون محلول ساخته شده قرار داده و اجازه دهید نیم ساعت در آن بماند. سپس با یک مسواک نرم روی تمام سطوح و شیارها را برس بکشید تا به خوبی تمیز شوند. در نهایت مانند روش‌های دیگر، طلا یا نقره را به خوبی آبکشی و خشک کنید.
7- تمیز کردن طلای زرد در خانه
در صورتی که طلای زرد شما به واسطه استفاده زیاد و برخورد با سطوح، خط و خراش برداشته و درخشندگی خود را از دست داده، می‌توانید سطح آن را با این روش تا حدود زیادی صیقل دهید. با توجه به مقاومت بیشتر طلای زرد در برابر خوردگی، این روش برای دیگر رنگ‌های طلا پیشنهاد نمی‌شود.
برای استفاده از این روش، ابتدا یک پیمانه آمونیاک را به شش پیمانه آب اضافه کنید. سپس طلای مورد نظر را درون محلول قرار دهید تا با آن خیس بخورد. سپس بلافاصله بعد از گذشت سی ثانیه آن را از محلول خارج کرده و با پارچه نرم پاک کنید. دقت کنید که طلا نباید بیشتر از مدت گفته شده در محلول بماند زیرا ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن وارد شود. در آخر می‌توانید طلا را آبکشی کرده و فرایند خشک کردن را برای آن انجام دهید.
توجه
آمونیاک یک محلول شیمیایی قوی و نسبتاً خطرناک است که برای استفاده از آن باید حتماً از دستکش استفاده کنید و از گردش هوا در محلی که از آمونیاک استفاده می‌کنید مطمئن شوید.
8- استفاده از الکل برای براق کردن طلا
پاسخ به این پرسش که چگونه طلا را براق کنیم بسیار ساده است. برای رفع تیرگی ایجاد شده بر روی طلا، می‌توانیم از الکل استفاده کنیم. الکل می‌تواند لکه‌ها و سیاهی‌های ایجادشده بر روی طلا را تا حد زیادی کاهش دهد و باعث براق شدن و درخشندگی آن شود. برای این کار، مقداری الکل را درون ظرفی ریخته و طلای خود را به مدت 2 تا 3 ساعت درون آن قرار دهید. بعد از گذشت این مدت، طلا را از ظرف خارج کرده و به خوبی بشویید. بعد از آبکشی دقیق، لازم است آن را به دقت خشک کنید.
توجه
در تمام روش‌های گفته شده، دقت کنید که راه آب را ببندید تا در صورت لیز خوردن جواهر از دستتان، آن را از دست ندهید. برای جلوگیری از این اتفاق، می‌توانید تمام مراحل شست و شو و آبکشی را درون یک سبد انجام دهید.
9- نحوه تمیز کردن جواهرات با سنگ‌های قیمتی
توجه کنید که روش های بالا بیشتر برای طلا و جواهراتی مناسب هستند که سبک و ساده‌اند و سنگ و نگین‌های آسیب‌پذیر ندارند. تماس آب با جواهرات گاهی می‌تواند به تنهایی برای از بین بردن چسب نگین‌ها کافی باشد و تماس شوینده‌های قوی‌تر ممکن است آسیب جدی‌تری به جواهرات شما وارد کند. در صورتی که از کیفیت اتصال سنگ‌ها به جواهر مورد نظر اطمینان ندارید، بهتر است از روش زیر برای تمیز و براق کردن آن استفاده کنید:
برق انداختن طلا و جواهرات نگین‌دار
مقداری مایع ظرفشویی یا صابون بچه را با آب مخلوط کنید. سپس با یک حوله‌ی نرم و آغشته به محلول پاک‌کننده، تمام سطوح طلا را تمیز کنید. بعد از اطمینان از تماس کامل سطوح با محلول شست و شو، یک دستمال نرم و تمیز بردارید، با چند قطره آب مرطوبش کنید و سپس تمام سطوح طلا را با این دستمال تمیز پاک کنید تا اثری از محلول شست و شو باقی نماند.
برای خشک کردن جواهرات، آن را با شیب رو به بالا بر روی یک پارچه قرار دهید تا آب و رطوبت به سمت پایه نگین هدایت نشود.
روش مناسب را انتخاب کنید
در نهایت شما می‌توانید با در نظر گرفتن مشخصات دقیق قطعه‌ی مورد نظرتان، یکی از روش‌های ذکر شده در این مقاله را برای تمیز کردن و جلا بخشیدن به زیورآلات خود انتخاب کنید. برای انتخاب روش تمیز کردن طلا و جواهرتان، به رنگ آن، خلوص طلا و نقره، نوع سنگ کار شده بر روی زیور و کیفیت ساخت آن توجه کنید.
همچنین پیشنهاد ما برای استفاده بهتر و طول عمر بیشتر زیورآلات، رعایت اصول مراقبت و نگهداری از طلا و جواهرات است تا در حد امکان از کثیفی و تیرگی شدید آن‌ها جلوگیری شود. با توجه به این که روش‌های ذکر شده‌ی پاک‌سازی، برای طلا و سنگ‌های زینتی کارشده بر روی آن بدون ضرر نیستند، استفاده از آن‌ها نباید بیشتر از سالی یک یا دو بار باشد.